KORONAVİRÜSÜ O KEŞFETTİ: ALMEIDA
Yeni tip koronavirüsün ilk kez görüntülenmesi aslında bundan 56 yıl öncesine dayanıyor: SARS-CoV-2’nin ait olduğu koronavirüs ailesinin insana bulaşan ilk üyesini 1964 yılında Dr. June Almeida keşfetti… Üstelik St. Thomas Tıp Okulu çatısı altındaki bu eşfini anlattığı ilk makalesi, başvurduğu akademik yayınlar tarafından reddedilmişti.
Yeni koronavirüsün ortaya çıkmasıyla beraber yürütülen araştırmaların yeniden odak noktası olan virolog June Almeida; dünyada iki milyona yakın insanın hastalanmasına neden olan SARS-CoV-2’nin ait olduğu yeni tip koronavirüsü, 1964 yılında görüntüleyen ilk bilim insanı…
Almeida 1930’da doğdu. Glasgow’un kuzeydoğusunda Alexandra Park yakınında eski bir binada büyüdü. İskoç bir otobüs şoförünün kızı olan Almeida, 16 yaşında okuldan ayrıldıktan sonra Glasgow Kraliyet Reviri’nde histopatoloji bölümünde laboratuar teknisyeni olarak çalışmaya başladı. Almeida, bir süre sonra Londra’ya yerleşti ve 1954 yılında Venezuelalı ressam Enriques Almeida ile evlenerek Almeida soyadını aldı. Evlenmeden önce ise Hart soyadını kullanıyordu.
Çift, daha sonra Kanada’nın Toronto şehrine taşındı. Almeida, bu şehirde Ontario Kanser Enstitüsü’nde çalışmaya başladı. Elektron mikroskobu konusunda yeteneklerini hızla geliştirdi ve antikor kullanarak virüsleri kümeler halinde daha iyi görselleştirebilen bir yönteme öncülük etti. Toronto’daki çalışmaları İngiltere’de de duyuldu ve Birleşik Krallık tarafından 1964’te St Thomas Tıp Okulu’na çağrıldı. Kurum, bugünlerde İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın Covid-19’a yakalanınca tedavi gördüğü yer olarak biliniyor. Almeida burada soğuk algınlığı üzerine çalışma yürüten Dr. David Tyrrell’la beraber çalışmaya başladı. Ekip, soğuk algınlığı ile ilişkili birkaç ortak virüsü çıkarabildi ancak hepsinde olmadığını keşfetti. 1960 yılında Surrey’deki bir öğrencinin burun mukozasından alınan örnekteki virüs üzerinde yapılan çalışmada, virüsün soğuk algınlığı semptomlarını devam ettirdiği ancak rutin hücre kültürü ile büyümediği keşfedildi. Virüsle beraber başka denemeler de yapan bilim insanları, B814’ün organ kültüründe büyüdüğünü keşfettiler. Keşfi yapan Almeida, daha sonra virüsü elektron mikroskobunda incelemek istedi. Virüs partiküllerini numune şeklinde alan Almeida’ya örnek gönderdiler. Virüs partiküllerinden alınan numuneleri elektron mikroskobunda inceleyen Dr. Almeida, o gün koronavirüsü tespit eden ve görüntüleyen ilk bilim insanı oldu. Dr. Almeida daha önce fare hepatitlerini ve tavukların bulaşıcı bronşitini incelerken de böyle partiküller gördüğünü açıkladı.
Dr. Almeida, önemli bir keşfe imza atsa da koronavirüs hakkında hazırladığı makale ile başvurduğu ilk akademik yayınlar tarafından reddedildi. Gerekçe ise; görüntülerin grip virüsünün kötü görüntüleri olduğuydu. İnsana bulaşan ilk koronavirüs olarak tespit edilen B814, ancak 1965 yılında British Medical Journal’de yayınlanabildi. Virüsün ilk fotoğrafları ise 1967 yılında General Virology Journal’de yayınlandı. Koronavirüsün ismi de bu çalışmanın sonucunda verildi. Prof. Tony Waterson’la birlikte Dr. David Tyrrell ve Dr. June Almeida, virüsün dış kısmında bulunan taç benzeri yapılar nedeniyle virüse koronavirüs ismini verdiler. Bu ismin nedeni virüse ait görüntünün tepesinde bulunan bir taç veya hale imgesiydi.
Dr. Almeida kariyerini, görüntüleme virüsleri alanında öncü kurumlardan Wellcome Enstitüsü’nde bitirdi. Mesleğine veda ettikten sonra yoga öğretmeni oldu ancak HIV virüsünün yeni fotoğraflarını çekmeye yardımcı olduğu 1980’lerin sonunda danışman olarak virolojiye geri döndü. Bilimsel keşfinin yıllar sonra tüm dünya tarafından konuşulacağından habersiz, 2007 yılında 77 yaşındayken hayata gözlerini yumdu.
